Bergse monumentenzegel 2011

Raadhuis Halsteren

Ten noorden van Bergen op Zoom ligt het meer dan zeven eeuwen oude dorp Halsteren. Halsteren komt reeds in de 13e eeuw voor als 'Halchterth'. Deze naam komt waarschijnlijk van een oude galgenplaats, waarbij Halch verwijst naar een hals. Een andere theorie over het ontstaan van de naam Halsteren grijpt terug naar de naam in dialect: Altere. Dit zou afkomstig zijn uit het latijn en een verbastering zijn van "Alta Terra" , Hoge Land en zou verwijzen naar de ligging op de Brabantse Wal. Het dorp Halsteren is vooral ontstaan als turfstekersdorp. In de 14e eeuw werd er midden op de Brabantse Wal een kerk gebouwd, die in de 15e eeuw werd verbouwd tot de Sint-Martinuskerk (Halsteren). Bij het dorp Halsteren was ook een gehuchtje met de naam Sint-Quirijn (bij de kapel), een kasteel bij het huidige Lepelstraat en er heeft een dorp gelegen tussen Halsteren en Tholen, Polder. Over dit dorp is weinig tot niets bekend. In 1810 is de gemeente gevormd door samenvoeging van vier zelfstandig bestuurde rechtsgebieden: het dorp Halsteren, Noordgeest, de Beymoerenpolders en de Auvergne- en Glymespolders. In de 19e eeuw komen er een aantal steenfabrieken naar Halsteren toe, zoals Vogelenzang (bij Station Vogelenzang (Halsteren), Klaverblad, bij de huidige straat in de wijk Rode Schouw en De Melanen aan de Langstraat. De steenfabrieken brachten veel welvaart naar Halsteren, en overal aan de Dorpsstraat werden statige panden gebouwd. Er bestaan daar tegenwoordig nog twee van, de derde, uit 1893, werd in oktober 2008 gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw. De fabrieken zijn inmiddels ook verdwenen uit Halsteren.
In het dorp staan enkele belangrijke monumentale gebouwen waaronder het voormalige raadhuis. Het raadhuis is gebouwd voor het nieuwe centrale bestuur dat in 1626 tot stand is gekomen. Daarvóór waren er vele heerlijkheden en waterschappen, elk met een eigen huisvesting, al was dat soms niet meer dan een kamer in een boerderij. Het raadhuis is in 1633 van een nieuwe trapgevel voorzien. Het gebouw zelf is van oudere datum. Het voorste deel van het raadhuis dateert van vóór 1633. Het bestond uit een ruimte voor de vierschaar (de rechtbank) en daarachter een ruimte voor de secretaris. In 1747 loopt het gebouw veel schade op bij de belegering van Bergen op Zoom. In 1875 vindt weer herstel plaats en in 1917 restaureert de gemeente het gebouw volgens de restauratieopvattingen van die tijd. Men maakt het veel mooier dan het ooit geweest is. Tevens vergroot men in dezelfde stijl het gebouw en voegt een traptorentje aan de zijkant toe. In 1944 loopt het gebouw schade op door een brand; de bodekamer en de daarboven gelegen raadkamer worden geheel verwoest. In 1948 is deze schade hersteld. De restauratie is uitgevoerd onder supervisie van Monumentenzorg. Behalve de restauratie zijn ook enkele verbeteringen aangebracht, zoals een kantoorruimte op de voormalige zolder.
Voor- en linker zijgevel. Rechter zijgevel met traptoren(1910-1935) Voormalig Raadhuis 2011
Tot 1997 was dit gebouw in gebruik als raadhuis van de voormalige gemeente Halsteren. Nu is er in het gebouw een restaurant gevestigd en wordt het nog gebruikt ten behoeve van vergaderingen, recepties en huwelijkssluitingen.